Làm gì để củng cố thị trường XKLĐ Đài Loan?

Tác giả: Nghiêm THái Anh
Từ khi mở cửa thị trường XKLĐ Đài Loan vào cuối năm 1999 đến nay, VN đã đưa hàng chục ngàn LĐ sang nước này làm việc; năm sau bao giờ cũng cao hơn năm trước. Tuy nhiên, Đài Loan là thị trường lao động có những đặc thù riêng, đặc biệt tình trạng LĐ các nước bỏ trốn đã đến mức báo động. Cuối năm 2003, khi về VN dự hội nghị tổng kết công tác XKLĐ Trưởng văn phòng Kinh tế - Văn hoá VN tại Đài Loan Hoàng Như Lý đã bức xúc về vấn đề LĐ Việt Nam thi nhau bỏ trốn. Ông Lý nói: ''Lao động của ta sang nhiều nhưng trốn cũng nhiều. Có người chỉ lăm le sang đến sân bay của bạn là tìm cách trốn. Số lao động sang làm việc tăng bao nhiêu thì số lao động bỏ trốn tăng bấy nhiêu...!''. Theo nhận định của ông Lý, nhu cầu tuyển LĐ nước ngoài của Đài Loan vẫn rất nhiều vì giá thuê LĐ nước ngoài rẻ hơn rất nhiều lần so với thuê LĐ trong nước.

Có nhiều ý kiến cho rằng Bộ LĐTB & XH chưa mạnh tay giải quyết vấn đề LĐ bỏ trốn. Trong những công văn đình chỉ việc đưa LĐ sang Đài Loan đối với các DN để LĐ bỏ trốn nhiều, Cục Quản lý lao động nước ngoài đều yêu cầu DN ''đưa lao động về nước, mọi chi phí sẽ tính sau''. Như vậy khác gì khuyến khích LĐ cứ... tiếp tục bỏ trốn, lỡ may có bị bắt về nước thì đã có DN hay Cục hay một ai đó... lo vé máy bay! Hơn nữa, giải pháp đình chỉ không phải là ''liều thuốc'' tốt để DN cũng như người LĐ có thể... ''dã tật''. Bởi vì, khi có thông báo của Đài Loan về tỷ lệ bỏ trốn của DN nào nhiều thì Cục Quản lý lao động sẽ ''trảm'' DN ấy. Và trong các công văn đình chỉ việc XKLĐ sang Đài Loan Cục cũng không yêu cầu DN đó phải đưa bao nhiêu LĐ bỏ trốn về nước mới được khôi phục trở lại. ''Liều thuốc'' đình chỉ không cứu được ''bệnh bỏ trốn'' của LĐ mà đôi khi lại có ''tác dụng phụ'', làm DN ''nhờn thuốc'' vì không chóng thì trầy cũng được cấp phép trở lại!

Thực tế cho thấy, chỉ một số ít DN thực hiện tốt việc giáo dục, định hướng về nền văn hóa, những nguyên tắc chung của nước bạn cho LĐ trước khi họ sang nước ngoài làm việc. Chỉ với những hợp đồng xuất khẩu chuyên gia, khâu này mới được thực hiện chặt chẽ, đạt yêu cầu. Cũng cần thấy rằng LĐ không có lỗi gì trong những sự cố như trên. Nhiều chủ đầu tư nước ngoài nhận xét, về chuyên môn, tính cần cù, học hỏi, sự khéo léo… trong công việc thì LĐ Việt Nam rất tốt. Thế nhưng bên cạnh đó, họ lại hạn chế ở tính ngang bướng đến mức vô kỷ luật. Khi bức xúc, họ phản ứng ngay, ít khi chịu đối thoại nghiêm túc với chủ sử dụng LĐ.

Chung quy, khác biệt văn hóa, bất đồng ngôn ngữ là những nguyên nhân chính dẫn đến mâu thuẫn gay gắt giữa LĐ VIệt Nam và chủ sử dụng LĐ ở nước ngoài. LĐ phần lớn bị hạn chế về nhận thức, DN môi giới lại không làm tốt khâu chuẩn bị tư tưởng và hướng dẫn kỹ năng sống, làm việc trên nước bạn cho họ. Điều này cũng góp phần tạo nên những sự cố cho người LĐ và bất lợi cho thị trường XKLĐ Đài Loan.

· Bắt đầu từ ngày 16/1/2006, UBLĐ Đài Loan thực hiện “Kế hoạch đón dẫn lao động nước ngoài nhập, xuất cảnh” tại Sân bay Trung Chính – Đài Bắc.

· Từ ngày 20/4/2006, chủ sử dụng Đài Loan sử dụng lao động nước ngoài bất hợp pháp sẽ bị phạt đồng loạt 750.000 Đài tệ.

· UBLĐ Đài Loan sẽ xử phạt môi giới bất hợp pháp với mức 500.000 Đài tệ. Nếu tái phạm trong vòng 5 năm, chủ sử dụng thuê dùng lao động bất hợp pháp sẽ bị phạt tù dưới 3 năm hoặc phạt tiền 1.200.000 Đài tệ.

· Từ tháng 5/2006, lao động nước ngoài nếu phải làm thủ tục chuyển chủ thì thời gian công cáo để chuyển chủ nhiều nhất là 6 lần và không hạn chế theo khu vực (thay cho trước chỉ được 3 lần chuyển chủ).

· Từ tháng 7/2006, UBLĐ Đài Loan huỷ bỏ quy định mỗi người bệnh chỉ được thuê nhiều nhất 1 lao động làm việc chăm sóc người bệnh vì nhiều gia đình bệnh nhân cho rằng đối với người bệnh cần chăm sóc 24h trong ngày, một lao động nước ngoài không thể đáp ứng yêu cầu công việc.

· Từ 8/2006, đối với lao động chăm sóc người bệnh trong gia đình, chủ sử dụng không được yêu cầu lao động cùng người bệnh đến đơn vị chăm sóc (viện dưỡng lão, trung tâm dưỡng lão, an dưỡng…) làm công việc chăm sóc người bệnh; nhưng cũng có thể yêu cầu lao động đi theo chăm sóc người bệnh trong trường hợp người bệnh phải vào cấp cứu, điều trị tại giường bệnh đặc biệt trong bệnh viện. Đối với lao động công nhân nhà máy hoặc chăm sóc người bệnh trong bệnh viện, chủ sử dụng có thể điều chuyển lao động từ nhà máy sang bện viện hoặc từ bệnh viện sang nhà máy./.

Nguồn Vamas